İşlemciler Neden Soğutulur?
Elektrikle çalışan tüm elemanlar az yada çok ısınır. İşlemcilerde, tüm iş yükünü çektikleri ve çok sayıda işlemi çok kısa sürede (saniyeler içinde milyonlarca işlem) yaptıkları için çok fazla ısınırlar. Isınan işlemci performanstan düşer ve sistem hatalarını sebep olabilir. Hatta ısınan işlemciye müdahalede bulunulmaz ve soğutma işi başlatılmazsa işlemci yanacaktır. Bu kadar iş yükü altında sistemin beyni olan işlemci soğutulmazsa işte böyle hatalar oluşabilir. Hatta sistemin nerede ise en pahalı parçası olduğundan maddi zararlarda verecektir. İşte bu sorunlarla karşılaşmamak için kesinlikle soğutma işi yapılmalıdır.
SOĞUTMA MALZEMELERİ
Soğutucu Metal : İşlemci üzerine takılan aliminyum yada bakırdan yapılmış metallerdir. Metalin ısı iletme özelliğinden yararlanılarak işlemci üzerindeki ısı bu metal yardımı ile işlemciden uzaklaştırılır. Bu metallerin işlemci yüzeyine çok iyi temas etmesi gerekir. Aksi halde görevini tam yapamaz. Eğer maddi imkan varsa matel soğutucu olarak bakır tercih edilirse çok daha iyi olur. Çünkü bakır ısıyı çok daha hızlı iletir.
Fanlar: Soğutucu metal üzerine yerleştirilir. Elektrik ile çalıştırıldığında işlemciden ısıyı çeken metalin soğutulması sağlanır. Böylece metal işlemciden daha hızlı bir şekilde daha çok ısı çekecektir. Böylece işlemci daha hızlı soğur.
Termal Macun: İşlemci ile soğutucu metal arasına sürülür. Böylece ısı iletimini arttır. Termal macun kullanılacağında çok fazla kullanılmamalıdır. Fazla olması ısı iletimini olumsuz yönde etkleyecektir.
SOĞUTMA ÇEŞİTLERİ
Hava ile soğutma : Klasik olarak en çok kullanılan soğutma çeşididir. Metal soğutuc üzerine fan takılarak oluşturulur. Daha öncede dediğimiz gibi eğer bakır olan soğutucu kullanılırsa çok daha iyi verim alınacaktır. Standart olarak bilgisayar sistemlerinde kullanılır.
işlemci üzerindeki ısının suya aktarıldığı, suyun ısısının da radyatör-fan düzeneği vasıtasıyla dağıtıldığı sistemdir Su soğutma sistemi hava soğutmalı sistemden daha az gürültü üretir, fakat su soğutma sistemleri iyi bir hava soğutmalı sistemden daha pahalıdır. Su havaya göre ısıyı daha iyi ilettiği için soğutmalarda kullanılabilir. Su borularla kasa içerisinde dolanır ama ısınan suyu soğutma işini yapan radyatör kasanın dışında olabilir.
Isıl borulu soğutma: Bu soğutma sisteminde,işlemcinin ısısı soğutucu vasıtasıyla içinde özel bir sıvı olan ısı borularına (heat pipes) aktarılır Özel sıvı çok çabuk buharlaşabilen ve yoğunlaşabilen bir sıvıdır İşlemci üzerindeki ısı,soğutucu bloğun içinde bulunan boruların içindeki sıvıyı buharlaştırır Buharlaşarak yukarı doğru hareket eden sıvı, ısısını salarak boruların üst kısmında tekrar yoğunlaşır ve aşağı iner Sıvının bu hareketiyle işlemci ısısı işlemciden uzaklaştırılmış olur.
PEKİ İŞLEMCİ SOĞUTULMAZSA NE OLUR?
Eğer işlemci soğutulmazsa sistem kararlı çalışmaz ve donmalar yaşanabilir. İşlemcinin soğutma yapılmadığı fark edilmezse yada aldırış edilmezse ne olabileceğini aşağıdaki videoda görebilirsiniz.