Transistörün Sağlamlık Kontrolü ve Ayaklarının Bulunması

Transistörün sağlam olup olmadığının kontrol ettiğimizde aslında ayaklarını da bulmuş oluruz. Transistörün 3 ayağı bulunur ve bunlar Emiter(E), beyz(Base) ve kollektördür(C). Base ayağı tetikleme yani transistörün iletime geçmesini sağlayan ucu olduğu için ilk önce base ucu bulunmalıdır. Ayaklar bulunduğunda transistörün sağlam olup olmadığı anlaşılmış olur. Eğer ayaklarını bulamıyorsak transistörümüz zaten bozuktur. transistörün sağlamlık kontrolü aşağıdaki adımlarla yapılır.

1. Ölçü aleti diyot ölçüm konumuna getirilir ve problar doğru şekilde yerlerine takılır.
2. Problar transistörün rastgele iki ayağına dokundurulur ve ekrandaki değere bakılır. Eğer değer gösteriyorsa ayakların birisi base’dir diyebiliriz. Problardan birini 3. ayağa dokundurun yine değer gösterirse sabit kalan ayak basedir. Yok değer göstermezse değiştirdiğiniz ayak basedir.
3. Eğer değer göstermiyorsa uçları yer değiştirerek tekrar aynı ayaklara dokundurun. Eğer yine değer göstermiyorsa bu iki ayağında base olma olasılığı azdır.
4. Problardan birini diğer ayağa dokundurun. Yine değer göstermiyorsa probları tekrar yer değiştirin. Bu kezde değer göstermiyorsa transistör kesinlikle arızalıdır anlamına gelir.

Ya 2. adımda yada 4. adımda base ayağını bulmuş olduk. Gelelim diğer iki ayak olan E ve C ayaklarını bulmaya.

5. Base ayağındaki probu sabit tutarak diğer iki ayaktaki değerleri okuyun. Bu değerler birbirine çok yakın olacaktır. O sebeple birkaç kez ölçüm yapmanız gerekebilir.
6. Yaptığınız ölçümler sonucunda ayakların birisi küçük değer gösterecektir. Küçük değer gösteren uç kollektör diğeri ise emiterdir.
7. Ayakları bulduktan sonra sıra geldi transistörün tipini bulmaya (PNP yada NPN). Base ucuna bağlı uç eğer siyahsa -siyah uç eksiyi temsil eder- bu durunda base ucunda eksi vardır ve transistörümüz PNP’dir. Eğer kırmızı uç basede ise transistörümüz NPN’tipindedir.

Not 1 : PNP yada NPN olması transistörün polarlanmasını ilgilendirdiği için çok dikkatli olunmalıdır.
Not 2 : Ayaklarda ölçüm yaparken  her ölçümde değer gösteriyorsa yada hiçbir ölçümde değer göstermiyorsa transistörünüz arızalıdır demektir. (Tabi ölçü aletinin sağlam olduğuna eminsek)
Not 3 : Bu ölçümleri analog ölçü aletinin ohmmetre kademesinde de yapabilirsiniz. ama bu durumda unutmayınız ki ölçü aletlerinde ohmmetre konumunda uçlar ters olur. Yani kırmızı (-) ve siyah (+).

42 yorum

  • necati

    cok uzun anlatmissiniz abiya saglamlik kontrolunu sinavda bunumu yazcaz

    • mustafaakbal

      daha kısası varsa bilemeyeceğim. yazıda uzun gibi ama uygulaması oldukça kısa. uygulamasını yaparak kendinize göre yazabilirsiniz.

  • mehmet

    hiç açıklayıcı olmamış şu an başka siteye bakıcam kolay gelsin

  • Koray

    Yorumlar çok gereksiz anlatılan işlem toplamda 1 dakika bile sürmüyor. Ölçü aletinin ucunu uc tane ayak arasında değiştirmek size külfet geliyorsa zaten yanlış meslek seçmişsiniz yada seçmek üzeresiniz. Anlatim için teşekkürler yilda 1 sefer lazım olunca akilda kalmıyor.

  • oğuz

    al sana kısası

    Analog ölçü aleti X1 kademesine veya dijital ölçü aleti diyot kademesine alınır. Proplardan biri herhangi bir ayakta sabit tutulurken diğer prop ayrı ayrı boştaki diğer ayağa değdirilir.

    Sağlam bir transistörde prop bir uçta sabit iken, diğer prop her iki ayağa ayrı ayrı değdirildiğinde değer göstermelidir. Değer okunmuyorsa sabit ucu tespit etmek amacıyla ölçüm ayakları değiştirilerek işlemler tekrarlanır

    • tayfun

      buna nie cevap vermedin musto

      • mustafaakbal

        kimseyle münakaşaya niyetim yok. işlem tekrarlanır kısmını bir daha yaparsan en az benim yazdığım kadar uzun olduğunu görürsünüz. işinize gelmiyorsa başka sitelerden okuyup uygulayabilirsiniz TAYFUN bey.

        “Çocuk büyütmekle çocuk eğitmek arasındaki farkı; o çocuk insan içine çıkınca anlarsınız.” sözünü çok severim.

  • sinan BOZKURT

    transistörün hem arıza durumu hemde bacak tespiti aynı anda yaptığınız için uzun diyorlar. ama bence çok iyi anlatmışsınız çok teşekkürler

  • İbrahim

    Anlatımınız için teşekkürler. Gayet açıklayıcı bir anlatım olmuş.

    Sınavda anlatamam diyen arkadaş okuduğun ve uyguladığın zaman birşey anlamıyorsan Koray arkadaşımızında dediği gibi yanlış meslek seçmişsin veya seçmek üzeresin.

  • Oğuz

    Elinize sağlık. Eleştiriler bence yersiz olmuş. Bu arada “not 3” ile ilgili bir sorum var. BC547 için yaptım bu testi. Diyot modunda kırmızı probu base’e bağladım. Sıkıntı çıkmadı ölçümleri yaptım. Daha sonra multimetreyi ohmmetre kademesine getirdim. Siyah probu base’e verdim. Ölçüm alamadım. Kırmızı probu bağladım yine base’e. Ölçüm yaptı. Sıkıntı ne anlamadım. İkinci merak ettiğim mesele ise diyot modunda base-emiter arasını 766 ölçtü. Bunun birimi ne? Ohmmetre modunda base-emiter 864 ohm çıktı. Kafam karıştı biraz.

    • mustafaakbal

      analog ve dijital ölçü aletleri farklı çalışırlar. Digitalde ölçecekseniz diyot kademesinde ölçüm yapmalısınız. Analog ölçümlerde ise ohm kademesinde. Diyot kademesinde iken çıkan değerin birimi nedir onu bilmiyorum.

  • Refik

    sağol abi çok güzel açıklamışsın ilk okuduğumda anladım sınavda inşallah hoca kabul eder

    • mustafaakbal

      inşallah hayırlısı olur. Karışık gibi ancak okurken uygulama fırsatı varsa ve uygularsanız kolay.

  • buğra

    ölçü aletlerinin hepsi ohm konumunda ters olurmuş o konuyu anlamadım bi açarmısın

    • mustafaakbal

      Yani bu durumda kırmızı prob normalde artı iken ohm kademesinde eksi olarak çalışır. Artı ucu eksi, eksi ucu da artı olarak gömeniz gerek. Yanı kırmızı eksi, siyah artı olacak.

  • Batuhan Tuna

    Transistörün sağlam olup olmadığını anlamak için 6 ölçüm yapılır.Bu ölçümlerden 4 ölçümde yüksek direnç 2 ölçümde düşük direnç bulunduğunda transistörümüz sağlam demektir.Yardımcı olabildiysem ne mutlu bana.

    • mustafaakbal

      teşekkürler. bunu da uzun görenler çıkacaktır. Transistör sağlam mı değil mi bunu öğreniriz de ayaklarını bulmak için dikkat etmek gerekir.

  • batuhan

    Gayet acik ve net bunu bile yapmaktan aciz isen bu işle uğraşmayin

  • Barış

    “Açıklayıcı” anlatım için teşekkürler..

  • Ömer

    Merhaba bir sorum olacak sadece 2 bacak arası 734 değerini alıyorum geri kalan bacaklar arası denemelerde hiç bir değer vermiyor, bir diğer transistör de ise 2 bacak arası 734 gene başka bacakları deneyince 1800 küsürlü bir değer alıyorum sizce bu iki transistörde arızalımı arızalı olan transistörün pnp mi npn mi olduğu nasıl anlaşılır

    • mustafaakbal

      ilk transistörün arızalı olma ihtimali yüksek. çünkü iki farklı ölçümde değer göstermeli. ikincisinde aradaki fark çok fazla o sebeple de sorun olabilir diye düşünüyorum. çünkü arada çok fark çıkmıyor genelde. php yada npn olma durumu ölçü aletinin bağlı olduğu renklere bağlı. eğer base’e siyah bağlı diğer iki bacağa kırmızı bağlı ise pnp, base ayağına kırmızı diğerlerine siyah bağlı ise npn tipidir.

  • Gökhan

    On numara aciklamissin hocam eline saglik

  • İnsanlar kafayı yemiş lan, adam yazmış ne güzel Allah Razı olsun çok faydali Mustafa bey.

  • SERKAN

    merhaba,açıklamanız gayet net,anlamak istemeyene her şey zor gelir. konuyla ilgili sorum olacak. ortak uç kırmızı ise transistör NPN yazmışsınız. http://diyot.net/transistor-saglamlik-kontrolu/ bu sitede tam tersi yazılmış. hangisi doğru acaba? Bir de beyz-emiter ve beyz-kollektör uçlarını defalarca ölçtüm ancak ikiside 657 değer veriyor. kollektör emiter uçları yanlış bağlanırsa sıkıntı çıkar mı? yardımcı olursanız sevinirim. iyi çalışmalar.

    • mustafaakbal

      Analog ölçü letlerinde kırmızı uç N olarak ölçülüyor. Dijital ölçü aletinde kırmızı uç P olarak ölçülüyor. Bunu yazıda da yazmıştım.Her ölçümde de aynı çıkıyorsa sağlam olmama ihtimali yüksek. 1 yada iki değer bile olsa fark oluyor. Birde ölçerken elinizi problara değdirmemeye özen gösterin bazen vücut direnci de karışabiliyor işin içine. Kolay gelsin.

  • Arhan

    transistörün üzerindeki değerler özellikle silinmiş bu durumda transistörler nasıl ölçülür ve değerleri anlaşılabilir.

    • mustafaakbal

      değerlere bakmadan ölçüm yapıyoruz zaten. değerler varsa kataloğunda yada datasheet te bilgiler zaten var

  • Mehmet toy

    Mustafa bey PNP mı npn mı onu nasıl anliyacagiz? Söktügüm transistör arızalı çıktı

    • mustafaakbal

      7. maddede yazmakta.

      7. Ayakları bulduktan sonra sıra geldi transistörün tipini bulmaya (PNP yada NPN). Base ucuna bağlı uç eğer siyahsa -siyah uç eksiyi temsil eder- bu durunda base ucunda eksi vardır ve transistörümüz PNP’dir. Eğer kırmızı uç basede ise transistörümüz NPN’tipindedir.

  • Ayhan

    Analaog ölçü aletinde NPN PNP durumu tam tersidir. Transistör ohm kademesiinde ölçülür.Konu eksik anlatılmış.

  • Mecit

    Bunlar hep böyle yanlış yazıyorlar ondan sonra milletin malzemeleri yaniyor

    • mustafaakbal

      yanlış ölçerseniz yada yanlış bağlarısanız illaki yanar. Bu ölçümleri yıllardır yaparım ve daha şükür yanan bir transistörüm olmadı.

  • Ozz>y

    Mükemmel anlatım. Sayenizde şu an 4 adet transistör ölçtüm uçlarını ve polaritysini çözdüm Allah razı olsun

  • halil

    iki tane aynı model transistörü ölçtüğümde bacaklar sırayla BCE olarak ve sağlam gözüküyor… Bu transistörlerin datasheet ine baktığımda ayaklar ECB olarak gözüküyor… Buradaki terslik nereden kaynaklanıyor acaba? Aynı modelin farklı bacak sıralamalı üretimleri mi var?

    • mustafaakbal

      liseden hatırladığım kadarı ile aynı tip transistörlerin farklı kılıflarla gelebileceğini söylemişti hocamız.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir